Net billing zamiast net meteringu: czy to koniec złotej ery fotowoltaiki?
Net metering obejmuje wszystkich prosumentów, którzy podpisali z zakładami energetycznymi umowę kompleksową, czyli umowę świadczenia usług dystrybucji i sprzedaży energii elektrycznej zapisaną w ramach jednego dokumentu, pozwalającą korzystać z tzw. systemu opustów.

 fot

Prosument bezpłatnie odprowadza nadwyżki energii do publicznej sieci elektroenergetycznej, ale nie może odzyskać ich potem w całości - odzyskuje się od 0,7 do 0,8 kWh za każdą przesłaną 1 kWh. Wysokość zwrotu jest uzależniona od wielkości instalacji (0,8 kWh za 1 kWh przy instalacjach do 10 kWp i 0,7 dla instalacji od do 10 do 50 kWp). Udaje się więc odzyskać 70-80% wprowadzonej do sieci energii, reszta zostaje utracona.

Czy czeka nas spadek liczby nowych instalacji PV o 70%?

Jak podkreślają eksperci z firmy PV Poland w Warszawie po nowelizacji ustawy o odnawialnych źródłach energii z dnia 29 października 2021 r., przyjętej ostatecznie przez Sejm 2. grudnia 2021 r. w wyniku odrzucenia weta Senatu, net metering zostanie zastąpiony przez net billing. System net-billingu ma stanowić zachętę dla prosumentów do większej autokonsumpcji energii oraz ma uczynić ich aktywnymi uczestnikami rynku, którzy będą dążyli do wprowadzenia energii elektrycznej do sieci wtedy, gdy ceny są wysokie, a poboru energii z sieci, gdy ceny są niskie.

Jeśli chcesz, żeby twoja instalacja fotowoltaiczna przez najbliższe 15 lat pracowała na starych zasadach, czyli w systemie net meteringu, musisz zdążyć z jej zakupem, montażem, podpięciem do sieci i podpisaniem umowy kompleksowej przed 1 kwietnia 2022 roku. Net billing wdrażany będzie etapami.

Etapy wdrażania net billingu:

• Przejściowy system opustów od 01.04.2022 do 30.06.2022. Na koniec 3-miesięcznego okresu przejściowego, nadwyżki energii zostaną rozliczone po średniej cenie miesięcznej z czerwca 2022 roku, a prosumenci automatycznie przejdą do systemu net-billingu.
• Net-billing w oparciu o ceny miesięczne od 07.2022 do 30.06.2024. Nadwyżki energii będą rozliczane wg średniej ceny rynkowej energii elektrycznej z poprzedniego miesiąca kalendarzowego.
• Net-billing w oparciu o ceny godzinowe od 01.07.2024. Net-billing będzie oparty na rozliczeniu wartości nadwyżek energii elektrycznej wyprodukowanej przez prosumentów z zastosowaniem taryf dynamicznych wg cen godzinowych oraz odrębnym rozliczaniu energii wprowadzonej do i pobranej z sieci elektroenergetycznej.

Stowarzyszenie Branży Fotowoltaicznej Polska PV prognozuje, że w związku z omawianymi zmianami, w 2022 r. czeka nas spadek liczby nowych instalacji o 70%. Nawet gdyby prognozy te okazały się trafne, eksperci są zdania, że prosumenci wciąż będą w korzystniejszej sytuacji niż konsumenci korzystający wyłącznie z prądu pozyskiwanego z publicznej sieci energetycznej. Oszczędności mogą sięgać 50–60% wysokości rachunków.

Ustawodawca twierdzi, że system net-billingu będzie równie prostym mechanizmem rozliczeń, co funkcjonujący obecnie system opustów, jednak specjaliści z branży fotowoltaicznej są innego zdania: net billing jest systemem o znacznie większym stopniu skomplikowania niż net metering.

Rozliczanie się gospodarstwa domowego w ramach net bilingu

Trudności z rozliczaniem się gospodarstwa domowego w ramach net bilingu mogą wiązać się m.in. z tym, że:

• profil zużycia energii elektrycznej oraz profil jej produkcji dzięki instalacji PV dla domu jednorodzinnego jest skomplikowany
• niezależnie od tego, czy analizując profile zużycia i produkcji energii wykorzysta się rozdzielczość godzinową, tygodniową, czy miesięczną widoczne jest, że autokonsumpcja jest trudna do przewidzenia
• od 1 kwietnia 2022 roku to prosument będzie musiał się interesować tym, jak kształtują się ceny na Rynku Dnia Następnego (RDN)
• należność za energię oddaną do sieci będzie zmieniać się z miesiąca na miesiąc, a docelowo z godziny na godzinę – w przypadku net meteringu była stała
• obecnie średni czas zwrotu instalacji fotowoltaicznej bez korzystania z dofinansowania wynosi między 6-8 lat (sporadycznie przekracza 10 lat), w przypadku modelu sprzedażowego, niezależnie od taryfy, może to być nawet powyżej 14 lat (w przypadku skorzystania z ulgi termomodernizacyjnej okres zwrotu mieści się w przedziale od 11,8 do 13 lat w zależności od taryfy)

O tym, czy prosumenci stracą na przejściu z net meteringu na net billing przesądzać będzie wiele czynników, wśród których na pewno należy zwrócić uwagę na:

• autokonsumpcję
• godziny największego zapotrzebowania energię vs. godziny największej produkcji energii przez instalację fotowoltaiczną
• podmiot, z którym prosument będzie się rozliczał 

Prosument, którego instalacja PV pracować będzie w systemie net billingu, będzie ponosił koszty opłaty dystrybucyjnej zmiennej (w systemie net meteringu ich nie ponosi) ale na rozliczenie nadwyżek energii będzie miał tyle samo czasu (12 miesięcy). Kolejne zmiany wiążą się ze sposobem rozliczania się z zakładem energetycznym. Każdy prosument będzie miał indywidualne konto, na którym widoczny będzie depozyt prosumencki, czyli  wartość środków uzyskanych przez niego za wprowadzoną do sieci elektroenergetycznej energię.

Wysokość ewentualnej nadpłaty (niewykorzystanej w okresie 12 miesięcy), zwracanej przez sprzedawcę, nie może przekroczyć 20% wartości energii elektrycznej wprowadzonej do sieci w miesiącu kalendarzowym, którego dotyczy zwrot nadpłaty.